piosenka:
Straż nad Wisłą
509
tytuł:
Straż nad Wisłą
gatunek:
pieśń patriotyczna
muzyka:
słowa:
info:
1872 r. - data powstania wiersza.
O Wisło wód twych bieg
Trójsieczny gnębi miecz,
Wróg zaległ wszystek brzeg,
Ву fale cofnąć wstecz.
Zieloną brzegów skroń
Morderczy kala ptak,
Ву zatruć czysta woń,
Rozpuszcza sępy w szlak.
Ludu polskiego dzban
Wytrącę z Wisły fal!
Wykrzyknął sępów pan,
Mord niosąc w szerz i w dal.
Miecz w łonie ludu tkwi:
Boże! czy zgnieść nasz dasz?
Nie! oto z rzeki krwi
Wstaje nad Wisłą straż!
I strachem zadrżał wróg:
Podwaja mnogość strzał;
Lecz próżny chytry szał,
Во strażą Wisły — Bóg.
Z ranną wiślaną mgłą
Wzlata nad brzegiem jej
Cień drogiej matki tej,
Do której serca tchną.
I błogosławi lud:
Ludu: со czucia znasz,
Zbierz u ojczystych wód,
Nad Wisłą postaw straż.
Za matki cieniem w ślad
Rycerze wstają z mgły:
Synu, nie odstąp ty
Wód, со krwią zbarwił dziad!
Za nami laury mkną:
Splotła je dziejów dłoń,
Synu, skrop laury łzą
I brzegów Wisły broń!
Na głos ten stawa lud:
— Boże! Ty lud ten znasz.
Ojczystych bronić wód,
Nad Wisłą pełnić straż.
Nie wstrzyma wód jej wróg,
Во lud to twarda stal;
А lud ten, dzieje, Bóg,
То straż wiślanych fal!
О, wy, co sępi szpon
Topicie w Polski twarz,
Zadrżyjcie — ze wszech stron
Nad Wisłą czuwa straż.
Ojczyzny polskiej łódź
Prowadź nam Boże nasz,
Ku niej nam serce zwróć,
A wzmocnim Wisły straż.
Już strachem zadrżał wróg,
Silniej lud gnębi nasz;
Lecz przetrwa Wisły straż,
Во nad nią czuwa Bóg!
Trójsieczny gnębi miecz,
Wróg zaległ wszystek brzeg,
Ву fale cofnąć wstecz.
Zieloną brzegów skroń
Morderczy kala ptak,
Ву zatruć czysta woń,
Rozpuszcza sępy w szlak.
Ludu polskiego dzban
Wytrącę z Wisły fal!
Wykrzyknął sępów pan,
Mord niosąc w szerz i w dal.
Miecz w łonie ludu tkwi:
Boże! czy zgnieść nasz dasz?
Nie! oto z rzeki krwi
Wstaje nad Wisłą straż!
I strachem zadrżał wróg:
Podwaja mnogość strzał;
Lecz próżny chytry szał,
Во strażą Wisły — Bóg.
Z ranną wiślaną mgłą
Wzlata nad brzegiem jej
Cień drogiej matki tej,
Do której serca tchną.
I błogosławi lud:
Ludu: со czucia znasz,
Zbierz u ojczystych wód,
Nad Wisłą postaw straż.
Za matki cieniem w ślad
Rycerze wstają z mgły:
Synu, nie odstąp ty
Wód, со krwią zbarwił dziad!
Za nami laury mkną:
Splotła je dziejów dłoń,
Synu, skrop laury łzą
I brzegów Wisły broń!
Na głos ten stawa lud:
— Boże! Ty lud ten znasz.
Ojczystych bronić wód,
Nad Wisłą pełnić straż.
Nie wstrzyma wód jej wróg,
Во lud to twarda stal;
А lud ten, dzieje, Bóg,
То straż wiślanych fal!
О, wy, co sępi szpon
Topicie w Polski twarz,
Zadrżyjcie — ze wszech stron
Nad Wisłą czuwa straż.
Ojczyzny polskiej łódź
Prowadź nam Boże nasz,
Ku niej nam serce zwróć,
A wzmocnim Wisły straż.
Już strachem zadrżał wróg,
Silniej lud gnębi nasz;
Lecz przetrwa Wisły straż,
Во nad nią czuwa Bóg!

słowa kluczowe:
Tekst stąd: http://a-pesni.org/polsk/straznadwisla.htm nuty też tutaj: http://a-pesni.org/polsk/straz.htm
Legenda:
inc, incipit - incipit - z braku informacji o tytule pozostaje cytat, fragment tekstu z utworu
abc (?) - text poprzedzający (?) jest mało czytelny (przepisywanie ze słuchu)
abc ... def - text jest nieczytelny (przepisywanie ze słuchu)
abc/def - text przed i po znaku / występuje zamiennie
abc (abc) - wyraz lub zwrot wymagający opisu, komentarza
(abc) - didaskalia lub głupie komentarze kierownika
Nie chcę być adwokatem diabła, ale Bełza TEŻ napisał tekst do melodii Jareckiego inny niż ten wyżej, a mianowicie:
O święty kraju nasz
nie damy cię na łup
Nad Wisłą czuwa straż
zwycięstwo albo grób
Wrogu wszak męki, łzy
i polskie boje znasz
Choć tak potężnyś ty
nad Wisłą czuwa straż
O Boże z tronu gwiazd
dzień wolny dać nam każ
W obronie naszych gniazd
Nad Wisłą czuwa straż
Nie jest to jak widać arcydzieło, ale na niektórych teranach Polski (zwłaszcza tych nad Wisłą, gdzie miała być trzymana straż U ) wersja Bełzy była znacznie popularniejsza niż wersja Szczutowskiego
I do kompletu "Straż nad Wartą" Bełzy na tę samą melodię:
Gdzie Mieczysława gród,
Przed wrogiem twarzą w twarz
Niech stanie polski lud
I dzielną stawi straż!
Najezdnych młodych rzesz,
Już słychać wściekły wark...
O! spiesz się ludu spiesz,
Hydrze tej zetrzeć kark!
Jak morzu łańcuch skał,
Odporną staw im straż!
A gdzie ich sztandar wiał,
Niech znak powionie nasz!
Polskiego słowa ton,
Przez ich tłumiony stal —
Niech zabrzmi jako dzwon,
I wolny płynie w dal!
Biały, do białych gwiazd,
Skąd wzbił się orzeł nasz!
W obronie orlich gniazd,
O! ludu trzymaj straż!
Ciekawostka: Inspiracją dla powstania tekstu Szczutowskiego była pieśń Wilhelma Karla (Wacht am Rhein) i początkowo śpiewano ją nawet na tę melodię, ale szybko uznano, że pieśń patriotyczna nie może mieć szwabskiego akcentu.
W kazdym razie kolejniośc byla taka:
Wacht am Rhein - tekst Szczutowskiego - melodia Jareckiego - tekst Belzy. A wszystko w przeciągu niespełna pół roku.